Ebru’nun Çocuk Gelişim Notları — 1. Bölüm

Herkese merhaba,

Ben bu blogda yazan sanırım ilk çocuk terapisti olacağım. Eren’le ve bloguyla tanışmam başlı başına uzun bir hikaye. Belki daha sonraki yazılarımda bu hikayeden bahsedebilirim fakat yazmaya başlamamın asıl sebebi olan ve paylaşmak için sabırsızlandığım konular benim için öncelikli.

İlk olarak kendimi tanıtmama izin verin; Ebru Sidar ismim. Bundan tam 10 yıl önce Çapa’da, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakultesi’nde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon bölümünü bitirdim. Fizyoterapistim. Mezuniyetimin ardından 10 yıldır aralıksız çocuklarla çalışıyor olmam ve aldığım eğitimler sebebi ile ‘Pediatrik Duyu Bütünleme Terapisti- Fizyoterapist’ olarak çalışmalarıma devam etmekteyim.

İstanbul’daki lisans eğitimimin ve çocuklarla çalışma konusunda bir süre tecrübelenmemin ardından, çocuk gelişiminde eksik olduğunu düşündüğüm alanları tamamlamak adına Amerika’ya ve dünyanın farklı ülkelerine yolculuklarım başladı. Bu ülkelerde hem çeşitli eğitimlere katıldım hem de ünlü kliniklerinde, çocuklara uygulanan farklı terapi seanslarını gözlemleme ve öğrenme şansım oldu.

Öncelikle Amerika’da, Amerika sınırları içinde, Sensory Integration Therapy (Duyu Bütünleme Terapisi) uygulayabilmek için zorunlu olan, çoook uzun sertifikasyon sürecini University Of Southern California‘da tamamladım ve Physical Therapist & USC/WPS Certified in Sensory Integration ünvanına hak kazanan ilk ve bugünlerde henüz tek, Türk terapist oldum. Bu sertifika, Ürdün ve Güney Afrika dahil (ikisi de eğitim ve gözlemlerim için gittiğim ülkelerden) dünyanın birçok ülkesinde zorunlu ve eğitimleri veriliyor.

Duyu bütünleme terapisi (Sensory integration therapy):

• dikkat dağınıklığı
• davranış sorunları
• gelişimsel sorunlar
• öğrenme problemleri-disleksi
• koordinasyon problemleri
• konuşma ve yeme sorunları
• sosyalleşme ve iletişimsel sorunlar
• yaygın gelişimsel bozukluk
• fiziksel problemler
• hiperaktivite
• otizm
• down syndrome
• serebral palsi

ve hatta yurt disinda; el yazısı bozuk olan cocuklara dahi okullarda düzenlenmiş özel odalarda veya kliniklerde alanında uzman terapistlerce uygulanan, birçok eyalette devletin karşıladığı, çocuğun kendi vücudunu ve çevresini doğru algılamasının ve sinir sistemi gelişiminin temel alındığı, dışarıdan bakıldığında eğlenceli oyunlar oynanıyormuş izlenimi veren, geniş yelpazeli bir terapi yontemi.

Türkiye’de fizyoterapist olarak ilk mezun olduğum zamanlarda çevremdeki hiç kimse ne iş yaptığımı anlamıyordu; duyu bütünleme için de aynı durumlardayız şu günlerde. Bu nedenle yazılarımda çocukların zihinsel, fiziksel, bilişsel, sosyal ve psikolojik farklı alanlardaki gelişimlerinden bahsederken, sık sık duyu bütünlemeden, bu sistemin çocuğun sinir sistemi gelişimine olan önemli katkılarından, çocuklarımızın problemli davranışlarının veya gelişimsel sorunlarının muhtemel asıl kaynaklarından ve elbette en önemlisi sizlerin evde çocuğunuzun gelişimini desteklemek için yapabileceğiniz çalışmalardan bahsedeceğim.

0-15 yaş aralığındaki çocuklarla çalışırken tek bir yöntem ya da stil asla yeterli olmuyor. Her çocuk yeni bir serüven ve siz her durumda hazırlıklı olmalısınız. Bir çocuğun sinir sistemini geliştirmeyi hedef alıyorsanız, onun tüm sistemlerini ayrı ayrı görerek değerlendirebilmeli ve geliştirebilmelisiniz. Fakat aslolan; tüm bu sistemlerin bütünleşmesini sağlamalısınız. Sosyal, fizyolojik, fiziksel, zihinsel, duygusal ve duyusal tüm sistemler beyin için önemlidir ve beyin içindeki sinirsel bağlarla birbirine bağlıdır. Birisinde yaşanan sorun kolaylıkla diğerine yansır ve sebebi bilinmeyen problemlere sebep olabilir. Bu problem dışarıdan bakıldığında sosyalleşme sıkıntıları ya da davranış bozuklukları gibi basit şekillerde gözlemlenebileceği gibi fiziksel ya da psikolojik boyutlara da yansıyabilir. Pratikte çalışmalarıma devam ederken çocukların psikolojik süreçlerinin tespit ve tedavisinde psikolog-pedagog arkadaşlarımdan bolca yardım alıyorum. Bununla birlikte, Duyu Bütünleme ve Nörogelişimsel Terapilerin yanı sıra; yıllar içerisinde çocuklar için aldığım, Floortime, ABA, NDT Bobath, Craniosacral Therapy, Refleksoloji gibi yöntemleri harmanlayarak terapiler sırasında kullanmayı tercih ediyorum.

Yaptığım terapiyi çeşitli alanlarda sorunlar yaşayan çocuklara uygularken en çok gözlemlediğim şey; siz yaşanan problemi çözmek için beyin gelişim modaliteleri kullanıyorsanız eğer; çocuk sadece hedefteki probleminin çözümü ile kalmıyor, aynı anda bir çok farklı aşamada gelişiyor. Örneğin fiziksel gelişim sorunu ile gelen bir çocuğun sosyalleşme ve uyum problemleri, davranış problemleri için getirilen bir çocuğun uyku ve altına kaçırma problemleri ya da dikkat dağınıklığı için getirilen bir çocuğun yeme problemlerinin giderildiğine yüzlerce kez şahit oldum. Aslında bu örneklere daha yüzlercesini ekleyebilirim fakat bahsetmek istediğimin anlaşıldığını umuyorum.

Çocukların gelişimsel süreçlerinin çeşitli aşamalarında yaşadıkları sıkıntıların ortadan kaldırılması için çokça kullandığım bu terapi sistemlerinin yanı sıra, insan sinir siteminin gelişimi ve elbette çocuk gelişimi için önemli olduğunu düşündüğüm bir şok farklı nörogelişimsel eğitim modelini kullanıyorum.

Montessori, Waldorf ya da Reggio Emillia eğitim sistemlerini bir çoğunuz duymuşsunuzdur. Bu yöntemlerin tamamı çocuğun kendi başına özgür bir birey olabilmesini, bağımsız problem çözebilmesini, üreten, düşünen bir yetişkine dönüşebilmesini hedefler. Benim yapmaya çalıştığım da; çocuğun kendi yaşına uygun oyun ve aktiviteler içerisinde, bireysel farklılıklarına saygı gösterilerek, sürekli yeni bir şey öğrenmek yerine, ‘Beynini Geliştirerek’ kolaylıkla öğrenebilir hale gelmesini sağlamak. Gelişmiş bir beyne ne verirseniz kolaylıkla alır .

Buradaki yazılarımda ağırlıklı olarak davranışın nörolojik boyutundan, sinir sistemi gelişiminden ve bu gelişimin sağlanması için neler yapılabileceğinden bahsedeceğim.

Buradaki yazılarımda bahsedeceğim tüm bu aktivite ve önerilerin, sadece farklı gelişimsel alanlarda problem yaşayan çocuklarda değil; beyindeki sinaptik bağlantıları arttırması nedeni ile; beyin gelişiminin desteklenmesi adına sağlıklı gelişen tüm çocuklarda, önemli boyutlarda işe yarayacağının altını çizmek isterim.

Yazılarımı öncelikle insan sinir sisteminden başlayarak aralarda aktivite örnekleriyle süslemeyi planlıyorum. Bu arada sizlerin soru ve önerileriniz ile de şekilleneceğini düşünüyorum.

Gelecek hafta görüşmek üzere…

Sevgiler,

Ebru Sidar 
Physical Therapist 
The University of Southern California-WPS Sensory İntegration Certified-
SIPT Certified