BYBO Beşer Yapım Bakım Onarım
Alman bir öğretmen bana, Türk çocukları neden kahvaltı yapmadan okula gönderiliyor diye sorduğunda çok şaşırmış ve açıkçası alınmıştım. Bizde çok iyi kahvaltı olur diyerek savunmaya geçtim. Türkiye’de soruşturdum. Hangi öğretmene sorsam, okul çağındaki çocukların yarısından fazlasının okula kahvaltı yapmadan gönderildiğini anlattılar.
Kahvaltı özellikle çocuklar için çok önemli bir öğündür. Çocuğunuzun kreşinde ya da okulunda derslerden önce sağlıklı bir kahvaltı verilmiyorsa, mutlaka evde sağlıklı karbonhidratlar, proteinler ve yağlar, mümkünse de taze sebze yiyip çıkmalıdır. Mümkünse siz de oturup, onunla kahvaltı edin.
Kahvaltı nasıl olmalı?
Aslında klasik Türk kahvaltısından beyaz ekmeği çıkarıp, tam unlu ekmek koyarsanız, çayı ve reçeli de çıkarırsanız, çok sağlıklı bir kahvaltıdır. Mesela tam unlu ekmek, yumurta, peynir, zeytin, zeytinyağı, domates, salatalık, otlar içeren bir tabak çocuklar için de harikadır. Daha detaylı anlatayım.
Kahvaltıda her zaman yemeli:
Çocuğunuz sabah kompleks karbonhidrat tüketmeli. Karbonhidrat enerji kaynağıdır. Bütün gün koşacak, oynayacak, beyni de enerji kullanacak. Bunun da en kolay kaynağı tam tahıllardır. Tam buğday, yulaf, çavdar, karabuğday gibi tahıllardan yapılmış ekmek, pankek,vs.
Çocuğunuz sabah protein tüketmelidir. Protein kasların ana maddesidir. Güç kaynağıdır yani. Peynir, yumurta, yoğurt, kefir gibi hayvansal gıdalar protein kaynaklarıdır. Bunun dışında baklagiller, özellikle de nohut ve barbunya, yüksek derecede protein içerir. Mercimekte de orta derecede protein vardır. Mesela sabah kahvaltısında Türkler mercimek çorbası içer, İngilizler fasulye yer, Meksikalılar barbunya tüketir, Hintliler bezelye, nohut unlu ve mercimekli bazlamalar yaparlar. Sabah et ve balık yemek de çoğu kültürde normaldir.
Çocuğunuz sabah sağlıklı yağlar tüketmelidir. Bunlar zeytinden, zeytinyağından, sadeleştirilmiş tereyağından, hindistancevizi yağından ve çığ fındık-fıstık-çekirdek çeşitlerinden, tahinden alınabilir. Örneğin evde herhangi bir çiğ kuruyemişi rondodan geçirip, ezmesini yapmak ve ekmeğe sürmek çok kolay.
Kahvaltıda elinizden geldiğince, olmazsa başka öğünde yemeli:
İdeal olarak, sabah domates, salatalık, biber, avokado gibi sebzeler ve çeşitli otlar da yemelidir. Bunları yemiyorsa, sandviç ya da omlet içinde de sunabilirsiniz. Otları pesto şeklinde de sunabilirsiniz. Ancak bunlar protein ve karbonhidrat kadar acil değildir. Başka öğünlerde de yenilebilirler. Ancak gün içinde çiğ ya da pişmiş sebze tüketmeleri gerekir. hatta hem çiğ, hem pişmiş tüketmeleri en iyisidir. Sebzelerde yok yoktur. Vitamin vardır, kalsiyum vardır, bütün yaşlanma önleyici ve bağışıklık güçlendirici mikrobesinler vardır. Kanser ihtimalini de azaltırlar, kalp hastalığı riskini de.
Kahvaltıda asla yememeli:
Çocuğunuz sabah çay/kahve asla içmemelidir (özel bir sağlık sorunu olmayan yetişkinlerin makul miktarlarda çay kahve tüketmesinde sorun yoktur). Şekerli ve beyaz unlu gıdalar yememelidir. Paketli hiçbir şey yememelidir. Meyve suyu, taze sıkılmış dahi olsa, haftada bir kereden fazla içmemelidir. Bunun yerine doğrudan meyve yemelidir. Pekmez yememelidir (pekmezden alacağı her şeyi şekersiz gıdalardan da alabilir). Reçel -ev yapımı da olsa- yememelidir. Neden kahvaltıda şeker ve diğer basit karbonhidratlar özellikle kötüdür? Çünkü kan şekerini aniden yükseltir, sonra aniden düşürürler. Çocuğun okulda konsantrasyonu bozulur, bir süre halsizleşir, acıkır. Oysa kompleks karbonhidratlar ve proteinler tüketirse, bunları yaşamaz, kolay acıkmaz.
Çocuğunuz sabah Amerikan modeli gevreklerden yememelidir. Fransız modeli kruvasanlar yememelidir. Alman modeli Nutellalı ekmek hiç yememelidir. Kek yememelidir. Kek doğal şekerlerden, meyvelerden, tam undan yapılsa bile her gün yenilmemelidir, çünkü tatlıdır. Kahvaltıda hiç gereği yoktur. Kızartma kesinlikle yememelidir, ne kahvaltıda ne başka zaman. Batının teknolojisini alın, kahvaltısını almayın (tabii onların da geleneksel kahvaltıları güzel aslında).
Asla grubunu ayda yılda bir, dışarı çıktığınızda, misafirlikte, özel günlerde yiyeceksiniz, ama kahvaltı sofranızda normalde, özellikle okul günlerinde olmasın.
Kahvaltıda duruma göre/bazen yedirebilirsiniz:
Poğaçayı tam undan, yukarda sayılı yağlardan yapar, içine besleyici bir iç koyar, dereotu/nane gibi otlarla zenginleştirir, tuzunu az tutarsanız ekmek gibi yedirebilirsiniz. Aynı şey pankek için de geçerli. Pastane poğaçası, ya da beyaz undan, margarinden yapılmış ev poğaçası çöp gıdadır.
Kahvaltıda bal ya da şekersiz, çiğ ya da pişmiş meyve de sunabilirsiniz. Ancak miktarlarını makul tutun. Bunları badem, ceviz, tahin, vs. ile beraber verebilirsiniz.
Bunun dışında biz haftada iki gün kahvaltı üstüne sebze suyu içiyoruz. Bu şart değil, ama bol vitamin ve antioksidan almanın kolay yolu.
Yani baktığımızda tam tahıllar ekmekle yapılan geleneksel Türk kahvaltısı, çay haricinde, çocuk için oldukça sağlıklıdır. Ekmek, zeytinyağı, zeytin, peynir, yumurta, domates, salatalık, biber ve bazen bal içeren bir kahvaltı tamdır. Alternatif olarak yulaf ezmesi, taze ve kuru meyve, ceviz, badem, çekirdek içi, yoğurt içeren bir kahvaltı da sunmak mümkün. Sebzeli omlet ya da menemenle, tam unlu ekmek de sağlıklı bir kahvaltı olacaktir. Ekmek yerine tam tahıl unundan, ya da nohut unundan yapılmış poğaça ve pankek de verilebilir. Ancak bunlar tatlı olarak ya da tek başlarına yiyecek olarak degil, proteinlerin, süt ürünlerinin, sebzelerin yanında ekmek gibi düşünülmelidir. Ben özellikle Hint mutfağının nohut unlu, sebzeli ve baharatlı pankekini de çok seviyorum. İçine istediğimiz sebze girebildiği gibi,üstüne yoğurt ya da peynir koyarak yemek mümkün. Bir seçenek de lor salatası ve ekmek. Bu bahsettiğim kahvaltıların ortak noktası protein, kalsiyum, sağlıklı yağ, karmaşık karbonhidrat ve vitamin içermeleri; meyve harici şeker ve paketli gıda içermemeleri.
Çocuk sabah evde yiyemiyorsa, beslenme çantasında kahvaltısını gönderin. İlk dersten önce kahvaltı yapması önemlidir. Sağlıklı bir sandviç yeterli olacaktır. Sandviçin içine peynir ve zeytin ya da evde yapılmış zeytin ezmesi, haşlanmış dilimli yumurta, yağ, fesleğenli pesto ya da nane, domates, salatalık koyulabilir. Çocuğu cebine para koyup kantine göndermek ihmaldir. Sabah vaktiniz yoksa akşamdan pek çok şey hazırlanabilir.
Son olarak, kahvaltı demir alınabilecek bir öğün değildir genellikle, çünkü kalsiyum ve tahıl içerir. Bunlar da demir emilimini azaltır. Demire dikkat ediyorsanız, öğlen, akşam yemekleri ve ara öğünlere yoğunlaşın.
Afiyet olsun.
- Cinsel İstismarı Engellemek ve Cezalandırmak - 02/27/2018
- Ateşi düşürmek zorunda mısınız? - 01/24/2018
- Bir Erkekten Kadınlara Sorular - 01/23/2018
