BYBO Beşer Yapım Bakım Onarım
Bazen CRP tetkik sonucu yanlış anlaşılabiliyor. ‘Enfeksiyon’ kelimesi ‘bakteriyel enfeksiyon’ kelimesi ile eş anlamlı kullanılıyor ve ‘enfeksiyon=antibiyotik’ gibi bir algı var. Bunların hiç biri doğru değil. Enfeksiyon vücutta mikropların ve parazitlerin yol açtığı hastalıktır. Mikroplar dediğimizde kabaca bakteriler, virüsler ve mantarlar kastedilir. Mikrop denmesinin sebebi, ancak mikroskopla görülebilen çok çok çok küçük canlılar olmalarıdır (teknik taksonomiye girmiyorum burda, amacım herkesin bu bu işi anlaması). Bir de parazitlerin yaptığı enfeksiyonlar var, onlar gözle görünüyor, mesela barsak kurtları. Onları şimdilik bir kenara bırakalım. Mantarlar sağlıklı insanlarda genellikle ciddi hastalık yapmaz. O yüzden en sık gelen sorular bağlamında, yani (kışın) solunum yolları, (yazın) sindirim yolları enfeksiyonları bağlamında, kalıyor geriye bakteriler ve virüsler.
CRP vücutta inflamasyon olduğunu, yani bağışıklık sisteminin teyakkuzda (alarm halinde) olduğunu, bir şeyler ile savaştığını gösterir. Eğer enfeksiyon düşünülüyorsa, yani enfeksiyon bulguları varsa, kabaca 10’ün üzerindeki değerler enfeksiyon olduğuna işaret eder. (CRP vücudun kendi kendine bağışıklık cevabı verdiği durumlarda da artar, şu anda oraya girmiyorum) Kandaki akyuvarlar da enfeksiyon sırasında artar, çünkü bunlar mikroplarla savaşan bağışıklık hücreleri. Kan tahlilinde bunu lokosit değeri olarak görürsünüz. (LEU diye kısaltılır). Kandaki akyuvarların türleri vardır. Nötrofil, lenfosit, bazofil, eözinofil gibi. Enfeksiyonun türüne göre bunların birbirine oranı, yani yüzde dağılımları da değişebilir.
Soğuk algınlığı da genel olarak viral enfeksiyonlardan kaynaklanır. Enfeksiyon viral ise, antibiyotikler işe yaramaz. Bu nedenle bakteriyel/viral ayrımına dikkat edilmelidir.
BAKTERİYEL Mİ, VİRAL Mİ?
Doktorlar bakteriyel mi, viral mi ayrımını yaparken şunları kullanır (ya da kullanmalıdır): – hastanın şikayetleri – muayene bulguları – gerekiyorsa kan tahlili, görüntüleme yöntemleri gibi tetkiklerin sonuçları. Doktor bunların HEPSİNE bakarak bir karara varır/ varmalıdır. Muayene bulguları derin bir konu. Özetle şunu söyleyeyim: bakteriyeli desteklemesi için muayene bulgularının bir odağı işaret etmesi, bir odaktan şüphelenmesi gerekir doktorun. Kan tetkiklerine gelince:
- CRP’nin 100’un üzerinde olması kuvvetle bakteriyel enfeksiyon lehinedir. 20-50 arasında hem bakteriyel hem viral olabilir. Ayırıcı değildir. Pekiyi 50-100 arası ne derseniz, işte gördüğünüz gibi arada grinin ellli tonu var. Bunun anlamı: tek başına CRP değeri bir şey ifade etmez, şikayetler ve klinik bulgular ile bütün olarak değerlendirilmeli.
- Lökosit 5 bin üzerindeyse hastada bir enfeksiyon olduğu düşünülür (tüm detaylara girmiyorum). Çok kabaca 5-10 bin arasında daha çok viral enfeksiyonlar lehine iken 10 bin üzeri daha çok bakteriyel enfeksiyona işaret eder.
- Viral/ bakteriyel ayrımı bağlamında lokositlerin dağılımına baktığımızda bakteriyel enfeksiyonlarda Nötrofiller (NEU diye kısaltılır) oransal olarak artarken çoğu viral enfeksiyonlarda Lenfosit (LEU) oransal olarak artar. Bu oranlar kan tetkikindeki yüzdelerden anlaşılır. Dikkatinizi çekerim, yukarda bakteriyel/ viral ayrımında ateşi saymadım. Çünkü ateşin yüksek, size göre çoook yüksek olması bakteriyel olduğu anlamına gelmez. Virüsler de bal gibi yüksek ateş yapabilir.
- Ama, soğuk algınlığı bağlamında, 5 günden uzun süren ateş bakteriyel enfeksiyon lehinedir.
- Veya tam ateş düştü, çocuk iyileşiyor derken ateşin tekrar yükselmesi, yani ikinci ateş dalgası, virüslerin yaptığı soğuk algınlığının ardından/üzerine bakteriyel enfeksiyon bindiğine işaret eder.
- Boğaz enfeksiyonlarında boğazdan kültür alınarak test yapılabilir.
- Kulak enfeksiyonları genel olarak bakteriyeldir.
- Yalnız bu yazdıklarım hep altta yatan (kronik) bir hastalığı olmayan, bağışıklığın düşük olmasına sebep bir durumu olmayan, risk faktörleri bulunmayan, çok genç (3-6 aydan küçük) ve çok yaşlı (65 yaş üstü) olmayan, sağlıklı çocuklar/ kişiler için geçerli. Bu özel gruplarda viral olsa bile takip edebilecek bakteriyel hastalıklar daha kolay gelişip daha ağır geçebileceği için, ÖNLEYİCİ olarak antibiyotik verilebilir. Yani bu tür durumlarda eşik değerler düşer. Daha kolay antibiyotik yazar doktorlar.
- Cinsel İstismarı Engellemek ve Cezalandırmak - 02/27/2018
- Ateşi düşürmek zorunda mısınız? - 01/24/2018
- Bir Erkekten Kadınlara Sorular - 01/23/2018
