Bebekler Nasıl Yatırılmalı? ABÖS Nedir? Riski Nasil Azaltılabilir?

Bu konuda Türkiye’de anneler yeterince bilgilendirilmiyor, hoş bir konu değil, ama hayati.

Bebekler (hayatlarının ilk senesinde) bazen uykularında aniden ve bilmediğimiz bir sebepten dolayı ölürler. Bebek uykuya dalarken normal ve sağlıklıdır, ama uyanmaz. Buna ani bebek ölüm sendromu (ABÖS)  denir.

Ne zaman olur?

Dediğim gibi, 0-12 ay arasında. Ama en çok 2-4 ay arasında. İlk altı aydan sonra risk oldukça azalır.

Nedeni nedir?

Neden oldugu kesin olarak bilinmiyor. Ancak yüzüstü yatmak bebek ölümü riskini en az 2 en fazla 13 kat arttırır (1) (bebekten bebeğe değişebilir oranlar).

Bunun üç temel sebebi vardır:

1. Bebek verdiği karbondioksitli nefesi bu şekilde geri çekebilir ve ihtiyacından az oksijen alır.
   Üst solunum yolları bu yatış pozisyonunda tıkanabilir.
2. Vücuttaki ısının gerektiği şekilde dağılmasını engelleyerek, aşırı hararete yol açabilir. Bu nedenlerle de ölüm riskini ciddi olarak arttırır. (2)
3. Bunların yanısıra, nefes alamama durumunda bebeğin kolay uyanması ölümü engelleyicidir.

Oysa karın üstü yatan bebekler:

1. Sese daha az tepki verirler
2. Tansiyonlarından ve kalp atışlarında ani düşmeler görülebilir
3. Daha uzun uyurlar, daha zor uyanırlar(evet, daha derin uyurlar ve bu anne için iyi olsa da, bebek için kötü birşey. Bebeklerin uykusunun hafif olması daha iyidir). (3, 4)

Bebeklerin sırt üstü yatırın kampanyasının başladığı her ülkede beşik ölümlerinde ciddi bir düşüş yaşanmıştır. Ayrıca yapılan araştırmalar göstermektedir ki, sırt üstü yatırmak aspirasyon ve kusma riskini arttırmaz. (5) En doğru yatış biçimi sırt üstüdür.

Riski arttıran etkenler nelerdir?

• Sırtüstü yatmayan
• Erkek
• Evinde sigarada içilen
• Annesinden ayrı odada yatan
• (özellikle gece) anne sütü almayan ya da yatarken emzik kullanmayan
• Yatağında eşya olan
• Hava akımı olmayan odalarda yatan bebeklerde daha sık görülür.

Riski azaltmak için neler yapabiliriz?

• Bebeği mutlaka sırtüstü yatırmalı (ama basını yana doğru çevirmelisiniz ki kusarsa sorun olmasın. Her uyandiginda basini cevirdiginiz yonu degistirirseniz, kafa seklinde tek tarafli yassilasma olmaz.)
• Evde, özellikle odada sigara içmemeli, sigaralı kıyafetle girmemeli
• İlk 6 ay anneyle aynı odada yatırmalı
• Gece emzirmeli ya da emzik vermeli
• Yatağa bebek dışında hiçbir şey koymamalı (yastık, yan yatırma destek yastığı, oyuncak, battaniye, vs.). En uygunu bebeğe uyku tulumu giydirmek olacaktır. Başını yükseltmeniz gerekirse yatağın altına katlanmış çarşaf gibi şeyler koyarak basını yükseltebilirsiniz.
• Odada bir pencere, klima ya da ventilatör açık bırakmalı, bebeğin beşiğinin parmaklıklarına basını çarpmasın diye takılan bezlerden takarak yatağa gelen havayı kesmemeli
• Sertçe bir yatak seçmeli

Özellikle sırtüstü yatırmak, yatağa asla bir şey koymamak ve sigara içmemek ABOS’e karşı en önemli önlemlerdir. Bunlardan asla taviz verilmemelidir.

Geri kalanları da aile düzeninize ve tercihlerinize göre uygulayabilirsiniz. Emzik ve gece emzirmenin işlevinin aynı olduğu düşünülüyor. Bebeğin derin uykuya geçmesine engel olarak, nefes alamadığında kolayca uyanmasına olanak veriyorlar. Yani ilk aylarda çocuğun derin uyumaması kötü değil.

Bebeğiniz kendi kendine dönebilmeye başladığında artık risk de ciddi olarak azalmış olur. Siz daima sırt üstü yatırın, ama çocuk kendi kendine dönerse, artık kendi kendini de kurtarma olasılığı çok yükselmiştir.

Çok tatsız bir konu, ama bilinmesi lazım. Umarım hepimiz bebeğimizi sağlıkla büyütürüz.

 

Referanslar:


1. American Academy of Pediatrics, Task Force on Infant Sleep Position and Sudden Infant Death Syndrome. (2000). Changing
concepts of sudden infant death syndrome: Implications for infant
sleeping environment and sleep position. Pediatrics, 105(3), 650-656. 
2. Carroll, J. L., & Siska, E. S. (1998). SIDS: Counseling parents to reduce the risk. American Family Physician, 57, 1566-1567. 
3. Sahni, R., et al. (2002). Quality of diet, body position, and time after feeding influence b . ehavioral states in low birth weight infants. Pediatric Research, 52, 399-404. 
4. Kahn, A., et al. (2003). Sudden infant deaths: Stress, arousal, and SIDS. Early Human Development, 75(Suppl.), 147-166.
5. American Academy of Pediatrics, Task Force on Infant Sleep Position and Sudden Infant Death Syndrome. (2000)